ADD – zaburzenie koncentracji uwagi. Objawy i leczenie  u dzieci i dorosłych

ADD, znane również jako Zespół Deficytu Uwagi, to stan, który charakteryzuje się obniżoną koncentracją i roztargnieniem, ale bez nadmiernej nadpobudliwości ruchowej. To zaburzenie, które może wpływać na każdy aspekt życia osoby, od relacji interpersonalnych po wydajność w pracy czy szkole.

Czym jest ADD – Zaburzenie koncentracji i uwagi 

ADD to skrót od „Attention Deficit Disorder”, co po polsku oznacza „Zaburzenie Koncentracji Uwagi”. Jest to odmiana ADHD, czyli neurobiologiczne zaburzenie, które charakteryzuje się trudnościami w koncentracji, nadmierną impulsywnością oraz często zmiennymi poziomami aktywności. ADD występuje u dzieci i dorosłych

Osoby z diagnozowanym ADD mogą mieć trudności w utrzymaniu uwagi na jednej czynności, są często rozproszone, mają problemy z organizacją i planowaniem oraz mogą działać impulsywnie bez dokładnego przemyślenia konsekwencji. To zaburzenie może wpływać na różne aspekty życia, w tym na naukę, pracę, relacje społeczne i codzienne funkcjonowanie.

W przypadku dzieci, diagnoza ADD jest często oparta na obserwacji objawów przez lekarzy, psychologów lub specjalistów ds. zdrowia psychicznego. W celu leczenia i zarządzania tym zaburzeniem stosuje się różne podejścia, w tym terapię behawioralną, psychoterapię, a także w niektórych przypadkach leki.

Add – objawy

Objawy ADD (Zaburzenia Koncentracji Uwagi) mogą różnić się u różnych osób i występować w różnym stopniu nasilenia. Najczęstsze objawy charakterystyczne dla ADD to:

1. Trudności w koncentracji: Osoby z ADD mają trudności w utrzymaniu uwagi na jednej czynności przez dłuższy czas. Łatwo rozpraszają się i tracą zainteresowanie.
2. Nadmierna impulsywność: Impulsywność objawia się tym, że osoba podejmuje działania bez uprzedniego przemyślenia, co może prowadzić do błędnych lub ryzykownych decyzji.
3. Zaburzenia organizacji i planowania: Osoby z ADD mogą mieć trudności z organizowaniem swoich myśli, zadań i czasu. Planowanie może sprawiać im trudność, co może prowadzić do chaosu w życiu codziennym.
4. Częste zapominanie: Zapominanie o ważnych zobowiązaniach, zadaniach szkolnych lub pracy jest powszechne u osób z ADD.
5. Trudności w wykonaniu zadań wymagających wysiłku umysłowego: Osoby z ADD mogą unikać zadań wymagających dłuższego skupienia, co może prowadzić do opóźnień w pracy lub nauce.
6. Częste przerywanie: Osoby z ADD mogą często przerywać innych w trakcie rozmowy lub w pracy, ponieważ mają trudności z czekaniem na swoją kolej.
7. Trudności w kontrolowaniu emocji: Emocje mogą u osób z ADD być bardziej intensywne i zmienne. Mogą mieć trudności w regulowaniu swoich reakcji emocjonalnych.
8. Trudności w zakończeniu projektów: Osoby z ADD mogą zaczynać wiele projektów, ale mieć problem z ich dokończeniem.
9. Zaburzenia snu: Często osoby z ADD mogą mieć problemy z zasypianiem lub utrzymaniem regularnego rytmu snu.
10. Zaburzenia społeczne: Trudności w skupianiu uwagi mogą prowadzić do trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji społecznych.

Warto zauważyć, że nie wszystkie te objawy muszą być obecne u każdej osoby z diagnozowanym ADD, a ich nasilenie może się różnić. Diagnoza i leczenie ADD powinny być dokonywane przez profesjonalistów z dziedziny zdrowia psychicznego, takich jak lekarze psychiatrzy lub psycholodzy.

Add – przyczyny zaburzenia koncentracji uwagi

Oto przyczyny, które mogą być związane z zaburzeniem koncentracji uwagi (ADD):

1. Dziedziczność: Genetyka ma duże znaczenie w przypadku zaburzenia koncentracji uwagi (ADD). Osoby mające krewnych pierwszego stopnia z tym zaburzeniem są bardziej podatne na jego rozwinięcie.
2. Czynniki neurobiologiczne: Nieprawidłowości w układzie nerwowym, takie jak dysfunkcje w regulacji neurotransmiterów (takich jak dopamina czy noradrenalina), mogą wpływać na zdolność do skupienia i kontroli impulsów.
3. Czynniki środowiskowe: Wpływ na rozwój zaburzenia koncentracji uwagi mogą mieć czynniki środowiskowe, takie jak narażenie na toksyny podczas ciąży, ekspozycja na ołów, palenie tytoniu lub spożywanie substancji toksycznych w okresie rozwojowym.
4. Zaburzenia prenatalne: Stres matki podczas ciąży, infekcje lub inne czynniki zaburzające rozwój mózgu płodu mogą wpłynąć na powstanie zaburzeń koncentracji uwagi u dziecka.
5. Uszkodzenia mózgu: Uszkodzenia mózgu w wyniku urazów, chorób czy innych czynników mogą wpłynąć na zdolność osoby do koncentracji uwagi.
6. Zaburzenia w regulacji emocji: Problemy z regulacją emocji i impulsywnością mogą prowadzić do trudności w koncentracji.
7. Niedobór snu i dieta: Brak odpowiedniej ilości snu oraz dieta bogata w cukry i sztuczne barwniki mogą wpływać na funkcjonowanie mózgu i zdolność do skupienia.
8. Czynniki psychospołeczne: Stres, niskie poczucie własnej wartości, trudności w relacjach interpersonalnych czy problemy w szkole lub pracy mogą przyczynić się do zaburzeń koncentracji uwagi.

Należy pamiętać, że przyczyny zaburzeń koncentracji uwagi mogą mieć złożony charakter i często obejmują współdziałanie różnych czynników. 

Czym różni się ADHD od ADD

ADHD i ADD  to dwa związane ze sobą terminy, ale mają pewne różnice. Oba zaburzenia mają podobne objawy i dotyczą trudności w koncentracji, impulsywności i aktywności, ale różnią się głównie pod względem obecności nadmiernego ruchu i hiperaktywności w przypadku ADHD.

1. ADHD: To zaburzenie charakteryzuje się trudnościami w koncentracji, impulsywnością oraz nadmierną aktywnością ruchową. Osoby z ADHD mogą być niespokojne, ciągle w ruchu, trudno jest im usiedzieć w miejscu, a ich zachowanie jest często hiperaktywne.
2. ADD: To pojęcie było wcześniej używane do opisania zaburzenia koncentracji uwagi bez wyraźnej hiperaktywności. Obecnie jest ono mniej używane w oficjalnej terminologii diagnostycznej. Zamiast tego, wyróżnia się podtypy ADHD, takie jak ADHD z dominującą nadmierną aktywnością (typ hiperaktywny), ADHD z dominującymi problemami koncentracji (typ nieuwaga) oraz ADHD mieszanego typu, w którym występują zarówno trudności koncentracji, jak i hiperaktywność.

W praktyce, ADHD jest teraz bardziej powszechnym określeniem dla zaburzenia uwzględniającego zarówno trudności w koncentracji, jak i nadmierną aktywność ruchową. Jednak niektóre źródła i osoby nadal używają terminu ADD w kontekście opisującym przede wszystkim trudności w koncentracji. Ostatecznie diagnozę i klasyfikację zaburzeń powinien przeprowadzać wykwalifikowany specjalista z dziedziny zdrowia psychicznego.

ADD – diagnostyka

Diagnostyka zaburzenia koncentracji uwagi (ADD), zwłaszcza w kontekście obecnej terminologii, która obejmuje podtypy ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder), jest procesem kompleksowym, wymagającym zaangażowania specjalistów z dziedziny zdrowia psychicznego. Oto ogólny zarys, jak wygląda diagnostyka ADD:

Konsultacja z lekarzem: Pierwszym krokiem jest konsultacja z lekarzem, najczęściej psychiatrą lub pediatrą, który zbierze informacje dotyczące historii medycznej, objawów i zachowań pacjenta. W przypadku dzieci, nauczyciele mogą być również zaangażowani w dostarczanie informacji na temat zachowania dziecka w szkole.

Wywiad kliniczny: Lekarz przeprowadzi wywiad z pacjentem lub opiekunem, aby dowiedzieć się więcej o objawach, ich nasileniu, długości trwania oraz wpływie na codzienne funkcjonowanie.

Badanie fizyczne: Choć ADD nie jest związane z fizycznymi objawami, lekarz może przeprowadzić badanie fizyczne, aby wykluczyć inne medyczne przyczyny trudności w koncentracji, takie jak zaburzenia hormonalne czy neurologiczne.

Ocena psychologiczna: Psycholog lub specjalista ds. zdrowia psychicznego może przeprowadzić ocenę psychologiczną, która może obejmować testy psychologiczne, kwestionariusze oceny objawów oraz obserwacje zachowań.

Kryteria diagnostyczne: Diagnoza zaburzenia koncentracji uwagi (ADD) lub odpowiedniego podtypu ADHD opiera się na zestawie kryteriów diagnostycznych określonych w klasyfikacjach takich jak DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) lub ICD-10 (International Classification of Diseases).

Wymaganie objawów: Aby postawić diagnozę, konieczne jest spełnienie odpowiedniej liczby kryteriów i objawów, które utrudniają koncentrację, kontrolę impulsów i/lub hiperaktywność (w zależności od podtypu).

Wyluczenie innych przyczyn: Diagnoza ADD wymaga również wykluczenia innych medycznych lub psychiatrycznych przyczyn trudności w koncentracji, takich jak depresja, lęki, czy inne zaburzenia neurologiczne.

Współpraca i obserwacje: Istotne jest, aby proces diagnostyczny obejmował obserwacje objawów w różnych środowiskach, takich jak dom, szkoła lub praca.

Rozważanie leczenia: Po postawieniu diagnozy, specjalista może omówić z pacjentem lub opiekunem opcje leczenia, które mogą obejmować terapię behawioralną, psychoterapię lub ewentualnie farmakoterapię.

Leczenie ADD – terapia i farmakologia

Leczenie zaburzenia koncentracji uwagi (ADD), może obejmować różne podejścia, w tym terapię behawioralną, psychoterapię oraz ewentualnie farmakoterapię. Wszystkie te metody są dostosowywane do indywidualnych potrzeb pacjenta.

1. Terapia poznawczo-behawioralna: Terapia behawioralna to ważny komponent leczenia ADD. Może obejmować następujące podejścia:
   • Trening umiejętności organizacyjnych: Pomoc w rozwijaniu umiejętności planowania, organizacji oraz zarządzania czasem.
   • Trening umiejętności społecznych: Uczenie efektywnych strategii komunikacji i interakcji społecznych.
   • Trening umiejętności radzenia sobie: Pomaganie w rozpoznawaniu i radzeniu sobie z trudnościami emocjonalnymi i stresowymi.
   • Trening rodzicielski: Nauczanie rodziców technik zarządzania zachowaniem dziecka w domu i w szkole.
2. Psychoterapia: Psychoterapia może pomóc osobom z ADD w radzeniu sobie z trudnościami emocjonalnymi, niskim poczuciem własnej wartości i innymi problemami psychologicznymi. Wprowadza narzędzia do lepszego zrozumienia siebie i kontroli impulsów.
3. Farmakoterapia: W niektórych przypadkach, gdy objawy są nasilone i mają duży wpływ na codzienne funkcjonowanie, lekarz może rozważyć farmakoterapię. Najczęściej stosowane leki to stymulanty, takie jak metylofenidat i amfetaminy, które mogą pomóc poprawić koncentrację i kontrolę impulsów. Leki te działają na układ nerwowy, zwiększając ilość dostępnych neuroprzekaźników, takich jak dopamina i noradrenalina.

Decyzja o farmakoterapii powinna być dokładnie przemyślana i omówiona z lekarzem. Leki mogą być skuteczne, ale wiążą się także z potencjalnymi skutkami ubocznymi i ryzykiem nadużywania.

Zaburzenie koncentracji uwagi u dorosłych

W kontekście dorosłych, zaburzenie to jest nazywane ADD dorosłych (ADD in adults). Objawy i konsekwencje tego zaburzenia mogą różnić się w przypadku dorosłych w porównaniu do dzieci. Oto niektóre charakterystyczne cechy zaburzenia koncentracji uwagi u dorosłych:

1. Trudności w organizacji i planowaniu: Osoby dorosłe z ADD mogą mieć trudności z planowaniem i organizacją zadań, zarówno w pracy, jak i w życiu codziennym. Mogą mieć problemy z zarządzaniem czasem oraz z dokładnym przewidywaniem i organizacją przyszłych wydarzeń.
2. Problemy w utrzymaniu uwagi: Osoby dorosłe z ADD mogą łatwo rozpraszają się, trudno jest im skupić się na jednej czynności przez dłuższy czas. Mogą mieć trudności w utrzymaniu koncentracji na zadaniach wymagających skupienia.
3. Impulsywność: Impulsywność może przejawiać się w podejmowaniu decyzji bez dokładnego przemyślenia, mówieniu bez zastanowienia lub podejmowaniu ryzykownych działań bez uwzględnienia konsekwencji.
4. Problemy emocjonalne: Osoby z ADD dorosłych mogą doświadczać trudności w regulacji emocji, niskiego poczucia własnej wartości, frustracji i napięcia emocjonalnego.
5. Trudności w relacjach: Problemy w koncentracji i kontrolowaniu impulsów mogą wpływać na relacje społeczne. Osoby dorosłe z ADD mogą mieć trudności w słuchaniu innych, zapominaniu o ważnych zobowiązaniach lub zachowaniach impulsywnych.
6. Niskie poczucie własnej wartości: Z powodu trudności w realizacji celów i radzenia sobie w codziennym życiu, osoby z ADD dorosłych mogą odczuwać niskie poczucie własnej wartości i frustrację.
7. Przeszkody w pracy i nauce: Zaburzenie koncentracji uwagi może wpływać na efektywność w pracy i nauce, prowadząc do problemów w wykonywaniu zadań, nieprawidłowej organizacji oraz trudności w osiąganiu celów.

ADD – Najczęściej zadawane pytania

Co to jest za choroba ADD?

ADD to zaburzenie uwagi, które charakteryzuje się problemami z koncentracją oraz skupieniem. Osoby z ADD zmagają się z trudnością z poświęceniem uwagi zadaniom i ich kończeniu, a takze wykonywaniu instrukcji. ADD u dorosłych występuje rzadziej niż u dzieci.

Czym się różni ADD od ADHD?

ADHD charakteryzuje się przede wszystkim hiperaktywnością, w przypadku osób dotkniętych ADD, nie ma hiperaktywności lub jest ona na znacznie niższym poziomie.

Jak leczyć ADD?

Leczenie ADD, obecnie zazwyczaj ujmowanego jako podtypy ADHD, może obejmować terapię behawioralną, psychoterapię oraz ewentualnie farmakoterapię. Terapeuci i lekarze specjaliści ds. zdrowia psychicznego dostosowują plan leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta (u dzieci, młodzieży i dorosłych), pomagając mu radzić sobie z trudnościami w koncentracji, impulsywności i funkcjonowaniu codziennym.

Jak pomóc osobie z ADD?

Aby pomóc osobie z ADD, ważne jest zapewnienie wsparcia emocjonalnego i zrozumienia. Ułatwianie organizacji, planowania oraz dostarczanie jasnych instrukcji może pomóc w codziennym funkcjonowaniu. Zachęcanie do zdrowych nawyków snu, ćwiczeń fizycznych i zdrowej diety również może mieć pozytywny wpływ, a  tym samym pomóc w skupieniu uwagi.

Skąd się bierze ADD?

Przyczyny ADD, są złożone i obejmują czynniki genetyczne, neurobiologiczne oraz środowiskowe. Istnieje duże prawdopodobieństwo dziedziczenia skłonności do tego zaburzenia. Nieprawidłowości w układzie nerwowym, narażenie na toksyny w okresie prenatalnym oraz czynniki środowiskowe mogą także wpływać na jego rozwinięcie.

Czy ADD da się wyleczyć?

Nie jest typowo wyleczalne, ale można zarządzać objawami i poprawić jakość życia poprzez odpowiednie leczenie i terapie. Wczesna diagnoza i interwencja oraz skuteczne strategie radzenia sobie mogą znacznie poprawić zdolność osoby do skupiania się, kontrolowania impulsów i funkcjonowania w społeczeństwie.

Czy ADD występuje tylko u dzieci?

Nie, ADD może występować zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. W rzeczywistości, niektóre badania sugerują, że do 6% populacji dorosłych może borykać się z tym zaburzeniem.

Czy ADD i ADHD to to samo?

ADD i ADHD są podobne, ale nie identyczne. Główną różnicą jest obecność nadpobudliwości ruchowej w ADHD. Osoby z ADD mogą mieć problemy z koncentracją i mogą być roztargnione, ale nie wykazują nadmiernej aktywności ruchowej, która jest charakterystyczna dla ADHD.

Czy ADD można leczyć?

Tak, ADD można leczyć za pomocą różnych strategii, w tym terapii behawioralnej, zmian w stylu życia, a w niektórych przypadkach leków. Ważne jest, aby osoby z ADD nauczyły się strategii radzenia sobie, które mogą pomóc im zarządzać swoimi objawami.

Czy ADD jest dziedziczne?

Chociaż dokładna przyczyna ADD nie jest znana, badania sugerują, że genetyka może odgrywać rolę. Zaburzenia koncentracji uwagi częściej występują u osób, w których rodzinach ktoś już wcześniej doświadczał podobnych problemów.

Czy ADD zawsze wiąże się z problemami w szkole lub w pracy?

Wiele osób z ADD doświadcza trudności w szkole lub w pracy z powodu problemów z koncentracją i organizacją. Jednak z odpowiednim wsparciem i strategiami radzenia sobie, wiele osób z ADD jest w stanie odnosić sukcesy w tych obszarach.