Sytuacja społeczna, dzięki działaniom feministek, nieustannie się zmienia. Kobietom żyje się z pewnością coraz lepiej, ale wciąż jest wiele pracy do wykonania, aby uzyskać pełne równouprawnienie. A na ten moment wciąż trwa walka z nierównościami społecznymi, niesprawiedliwością i mniejszymi szansami życiowymi dla kobiet.
Niewidzialna praca drogo kosztuje
Niewidzialna praca to wszelkie nieodpłatne obowiązki – domowe i opiekuńcze nad dziećmi lub innymi członkami rodziny. W zdecydowanej większości przypadków (ok. 96%) te zadania spadają na kobiety, dla których jest to drugi etat po ich pracy zawodowej.
Sytuacja rynkowa kobiet jest więc nieciekawa i pokazują to statystyki zatrudnienia, które jasno informują, że kobiety mają niższy poziom zatrudnienia i najczęściej pracują w nisko- i średniopłatnych zawodach. Na wysokich stanowiskach wciąż dominują mężczyźni. Na razie jednak ciężko jest przebić się przez ten mur – stereotypy i zjawiska typu „szklany sufit” hamują kolejne zmiany społeczne. Kobiety mają mniejsze szanse zawodowe, a na dodatek ich praca na tych samych stanowiskach jest wyceniana za skromniejsze pieniądze.
Do tego dochodzą obowiązki domowe, które pochłaniają czas na odpoczynek czy na ewentualne nadgodziny – niejednokrotnie potrzebne, aby uzyskać awans. Do tego to na matki spada obowiązek brania różnego rodzaju urlopów na opiekę nad dzieckiem albo nawet na rezygnację z pracy zawodowej, aby wykonywać bezpłatną pracę opieki nad członkiem rodziny.
Często jest im też trudno wrócić na rynek pracy po urlopie macierzyńskim, gdyż pracodawca nie chce ich ponownie wdrażać w obowiązki. Stara się ominąć prawo i doprowadzić do zwolnienia swojej pracownicy – w tym roku firmy udowodniły, że potrafią to skutecznie zrobić, gdyż likwidowano stanowisko pracy tej kobiety jako niepotrzebne, a w rzeczywistości te zadania wciąż były pełnione przez kogoś innego.
Tak trudna sytuacja nie zachęca ani do rozwoju zawodowego, ani do macierzyństwa (a borykamy się z zapaścią demograficzną). Dodatkowo tak duży stres, zmęczenie i nadmiar obowiązków z łatwością prowadzą do wypalenia zawodowego.
Należy też pamiętać, że obowiązki domowe to prace, które na rynku mają łatwo mierzalną wartość. Zatrudnienie opiekunki, sprzątaczki czy kucharki kosztowałoby konkretne pieniądze. Miesięczne za pełnienie tych wszystkich zadań należałoby zapłacić kilka tysięcy złotych. Wyliczono, że dla globalnej gospodarki niewidzialna praca ma wartość prawie 11 bilionów dolarów!
Przeciążenie mentalne niszczy od środka
Przeciążenie mentalne to stan ciągłego zmęczenia psychicznego, który objawia się nadmiarem stresu, niekontrolowanymi wahaniami nastroju, brakiem motywacji w działaniu, mniejszą efektywnością pracy itd.
W natłoku rodzinnego życia i jego niewidzialnej pracy bardzo łatwo jest osiągnąć przeciążenie mentalne. Matki muszą bowiem pamiętać (i wykonać!) wiele obowiązków domowych, ale także na bieżąco tworzyć harmonogramy domowe, zapamiętywać istotne sprawy do wykonania dla innych członków rodziny, umawiać wizyty lekarskie, organizować przyjęcia i spotkania rodzinne itd. I choć ich partnerzy starają się uczestniczyć w tej pracy, wciąż jest to niewystarczające, gdyż nie wykonują jej aktywnie. Co to znaczy? Zabierają się do działania najczęściej po otrzymaniu wyraźnego polecenia, a aby rzeczywiście odciążyć mentalność swoich partnerek powinni sami pamiętać o obowiązkach domowych, widzieć to, czego potrzebuje rodzina i to spełniać bez próśb czy nadziei na otrzymanie nagrody.
Kobiety są więc szefami w domach i wykazują się przy tym świetną organizacją i inteligencją, ale niewidzialna praca nie jest doceniana ani ekonomiczne, ani społecznie.
Jak sobie z tym radzić?
Aby poradzić sobie ze zmęczeniem psychicznym, można wykorzystać kilka sposobów. W głównej mierze polegają na zadbaniu o samą siebie: na wypracowaniu nawyków jakościowego snu, pozwolenie sobie na odpoczynek, na zdrową dietę i aktywność fizyczną, na rozwój pasji.
Prawda jest jednak taka, że to jedynie zaleczy powstałą chorobę, ale nie wyeliminuje jej przyczyn i jest duża szansa na to, aby ponownie znaleźć się w tym miejscu ciągłego wyczerpania. Potrzebne są bardziej konkretne środki.
Na początek zaangażowanie się w terapię u dobrego specjalisty – dla samej siebie, a później wraz z partnerem (jeśli rozmowy o równym podziale obowiązków nie prowadzą do rzeczywistych zmian). Pamiętaj, że taka zmiana w domu służy tobie, ale również dzieciom, którym łatwiej będzie wejść w dorosłe i samodzielne życie, a także budować w nim zdrowe i sprawiedliwe relacje partnerskie.
Wiesz więc, co możesz zrobić dla siebie i w swoim domu, ale wciąż trzeba dążyć do zmian systemowych. Zainteresuj się więc nurtami feministycznymi, sprawdź, z którymi postulatami się utożsamiasz i domagaj się takich zmian – w społeczeństwie i w prawie (mogą to być głosy internetowe, uczestnictwo w protestach, działalność społeczna – każda forma jest wartościowa). Jeśli jednak nie chcesz angażować się w ten sposób, nie utrudniaj tej pracy innym. Ciężko jest uzyskać mobilizację społeczną w jakiejś sprawy, a skoro się pojawia, to znaczy, że jest to rzeczywisty problem do rozwiązania – masz szczęście, że ciebie nie dotyczy, a więc nie stawaj na tej drodze walki o lepsze życie.
Niewidzialna praca i przeciążenie mentalne to realne zjawiska, które być może dotykają już ciebie, a z pewnością bliskie ci osoby muszą się z nimi mierzyć. Potrzebne więc są głębokie zmiany społeczne, niejako kolejna rewolucja społeczna, aby zmienić tę trudną sytuację kobiet. Nie czekaj więc – działaj i mów o tym głośno na siebie i dla swoich bliskich!
Źródła:
Czym jest „niewidzialna praca” kobiet?, www.polskieradio.pl, [dostęp: 30.12.2024].
Mental Load – o trudnej sztuce zarządzania życiem rodzinnym, www.mustela.pl, [dostęp: 30.12.2024].
Perkowska M., Zmęczenie psychiczne – jak się objawia i w jaki sposób sobie z nim poradzić?, www.psychoterapiacotam.pl, [dostęp: 30.12.2024].
Piwowarska K., Niewidzialna praca kobiet, www.kadry.nfor.pl, [dostęp: 30.12.2024].
Piwowarska K., Praca kobiet – etat w domu wyceniony na milion złotych!, www.kadry.nfor.pl, [dostęp: 30.12.2024].
