Internet niesie ze sobą wiele możliwości i korzyści dla swoich użytkowników. Ale jest również źródłem różnorodnych zagrożeń. Jednym z nich jest uzależnienie do social mediów, które jest spowodowane wyzwalaniem się dopaminy podczas przeglądania treści. Nie da się całkowicie odciąć od sieci, gdyż społeczeństwa wykorzystują ją do pracy, kontaktu z bliskimi albo do spędzania czasu wolnego. Warto jednak spróbować detoksu od social mediów, gdyż pozwoli to na odzyskanie spokoju, czasu, mentalnej wolności. Uniknie się też takich negatywnych zjawisk jak FOMO albo doomscrolling. Nawet tygodniowa przerwa przyniesie znaczącą ulgę. W jaki więc sposób można dokonać takiego detoksu?
Objawy uzależnienia od mediów społecznościowych
Media społecznościowe przez swoją atrakcyjną formę niezwykle łatwo uzależniają nasze umysły od siebie. Pierwszymi widocznymi objawami są: spadek koncentracji (przez zbyt wielką ilość bodźców), zaburzenia snu (w wyniku oddziaływania niebieskiego światła) i pogorszenie pamięci krótkotrwałej. Osoby uzależnione od social mediów odczuwają też ciągłe napięcie, przytłoczenie, niepokój, drażliwość, niecierpliwość – czyli ogólne wahania nastroju, które w ostateczności mogą prowadzić do agresywnych zachowań.
Ponadto uzależnieni czują ciągłą potrzebę przeglądania telefonu (i często robią to bezmyślnie). Rozwinięte studium uzależnienia zmusza do tego, aby robić to nieustannie i wszędzie i dlatego często są zaniedbywane obowiązki w pracy lub na uczelni, a nawet podstawowe czynności niezbędne do życia jak gotowanie czy sprzątanie.
Co więcej, to zjawisko prowadzi do pogorszenia relacji międzyludzkich, gdyż powoduje zaprzestanie obecności w życiu realnym. Unika się wtedy aktywności innych niż przeglądanie mediów społecznościowych. Robi się to nawet podczas spotkań towarzyskich, co może prowadzić do konfliktów. Osoby uzależnione od tego rodzaju dopaminy decydują się też na ograniczenie kontaktów w realnym życiu. Zdecydowanie preferują te dziejące się online.
Dodatkowo media społecznościowe kreują nierealny obraz pięknego życia i wyglądu innych. Pochłanianie takich treści doprowadza do wytwarzania się kompleksów i narastającej zazdrości. Użytkownicy będą próbować dorównać tym nierealnym standardom i to powoduje jeszcze głębsze zakopanie się w sieci, gdyż sytuacje dziejące się w realnym życiu będą interesujące jedynie na tyle, by zrobić z nich zdjęcie. Osoby te przestają doceniać własne życie i drobne przyjemności, gonią nawet za tym, co nie jest im potrzebne.
Ciągłe przeglądanie social mediów sprawia, że traci się czas, który jest obecnie najcenniejszym dobrem. Zaczynają się wtedy pojawiać trudności z zarządzaniem czasem i wykonywaniem obowiązków. Bardzo możliwe jest też porzucenie swoich pasji, a więc tworzy się w ciągu dnia kolejna przestrzeń na media społecznościowe, aby wypełnić czymś narastającą nudę.
Korzyści detoksu od social mediów
Detoks od social mediów przede wszystkim pozwoli na odzyskanie czasu, na przestrzeń do refleksji, układania planów, spełniania się w swoich pasjach. Będzie sprzyjał budowaniu relacji i w końcu w uczestniczeniu we własnym życiu.
Realnie zredukuje stres, kiedy zostanie odcięty dopływ nadmiaru informacji. Dodatkowo poprawi przy tym koncentrację. Będzie miał wpływ na polepszenie zdrowia psychicznego, chociażby dzięki temu, że zabraknie materiałów do ciągłego porównywania się, a więc tym samym wrośnie poczucie własnej wartości. Detoks od mediów społecznościowych przywróci równowagę w odczuwanych emocjach.
W jaki sposób można przeprowadzić detoks od mediów społecznościowych?
Jest wiele rzeczy, które można zrobić, aby z sukcesem przeprowadzić detoks od social mediów. Przede wszystkim trzeba rozwinąć samoświadomość tego problemu i odnaleźć wewnętrzną motywację do działania. Ustalić konkretne cele i przedział czasowy detoksu, dopasować go do własnych potrzeb i nie zapomnieć, aby wynagrodzić się za tę ciężką pracę.
W następnym etapie należy o swojej decyzji poinformować bliskich, aby nie zaburzali tego procesu i nie martwili się tą (dla nich niespodziewaną) nieobecnością. Na samym początku trzeba być bardzo samoświadomym. Być może z jednej formy mediów społecznościowych przerzucisz się na inną i tam będziesz realizować swoje uzależnienie. Najlepiej usuń wszystkie social media albo ustaw limity czasowe dla tych aplikacji. Wyznacz też takie przedziały w ciągu doby, podczas których będziesz mieć zakaz korzystania z mediów społecznościowych (np. gdzieś około pory snu, aby polepszyć jego jakość).
Na początku być może nie będziesz w stanie rzucić się na głęboką wodę. Zacznij więc od stopniowych ograniczeń (np. od dwugodzinnych przerw w ciągu dnia aż dojdziesz do całych wolnych dni) albo od wyznaczenia przedziałów czasowych, które będą jedynymi możliwymi, aby przeglądać media społecznościowe.
W dostępnym wolnym czasie wykorzystaj go na refleksję nad tym, jakie treści są przez ciebie pochłaniane. Pomyśl, co chcesz osiągnąć dzięki mediom społecznościowym, i na tej podstawie usuń wszelkie niewartościowe obserwacje.
Większą ilość wolnego czasu dokładnie zaplanuj na różne aktywności – na własne pasje albo nabywanie nowych umiejętności. Jeśli zaniedbasz tę kwestię, bardzo możliwe, że z nudy ponownie sięgniesz po media społecznościowe w czasie detoksu. Przede wszystkim wyłącz powiadomienia! A jeśli potrzebujesz coś sprawdzić, zrób to przez przeglądarkę, która jest mniej atrakcyjna i wygodna dla użytkowników.
Zastanów się jeszcze nad swoimi nawykami. Popracuj nad tym, aby jedne zastąpić nowymi, np. zamiast przeglądać media za każdym razem, gdy sięgasz po telefon, włącz aplikacje do nauki języka albo e-booka.
Jeśli jest ci wyjątkowo ciężko podczas detoksu od mediów społecznościowych, zamień swój interface na czarno-biały, który jest mniej atrakcyjny dla mózgu i zniechęca do dłuższego przeglądania. Gdy wciąż masz ogromne trudności w trakcie detoksu, skontaktuj się ze specjalistą od zdrowia psychicznego, który pomoże ci w odnalezieniu źródeł problemu i nauczy cię tych skutecznych technik.
Sieć jest rzeczą stałą i oczywistą w dzisiejszym świecie. Daje ogromne możliwości i szansę dla każdej osoby, która chce z nich skorzystać. Niesie jednak ze sobą też szereg negatywów, które odzierają z realnego życia oraz poczucia szczęścia i spełnienia. Jeśli zauważasz u siebie podobne objawy, zacznij koniecznie już dzisiaj detoks od social mediów i czerp w końcu z życia i relacji z innymi!
Źródła:
Antoňáková N., Przerwa od social mediów? Detoks cyfrowy ma sens tylko wtedy, kiedy podchodzimy do niego świadomie, www.heroine.pl, [dostęp: 10.02.2025].
Kalisz A., Detoks od mediów społecznościowych, www.medjol.pl, [dostęp: 10.02.2025].
Król-Groszek K., Korzyści z przerwy od mediów społecznościowych, www.psychiatraplus.pl, [dostęp: 10.02.2025].
Social media detox: 12 ways to scroll less and live more, www.calm.com, [dostęp: 10.02.2025].
Tłustochowicz A., To poczujesz, gdy zrobisz „detoks” od mediów społecznościowych. Badacze w szoku, www.poradnikzdrowie.pl, [dostęp: 10.02.2025].
Wierzchowska Z., Detox od social mediów: czy to ma sens?, www.business-intelligence.pl, [dostęp: 10.02.2025].
